مطابق بند 2-4-1-2 نشریه ۴۴۶ (معرفی ماشین آلات عمرانی) - صفحه ۲۹
غلتک ها با توجه به نوع آنها و عمل تراکمی که انجام می دهند دارای قدرتی در حدود ۲ تا ۲۰۰ اسب بخار می باشند. مشخصات فنی و ظرفیت غلتک ها براساس موارد زیر تغییر می کند :
الف) میزان وزن (استاتیکی) که دارند. ب) میزان ضربه ای که وارد می کنند. ج) مقدار لغزشی که به وجود می آورند.
مطابق بند ۲-۴-۲ نشریه ۴۴۶ (معرفی ماشین آلات عمرانی) - صفحه ۳۰
غلتک ها بر اساس اجزای تشکیل دهنده آنها و قابلیت هایشان به ۷ دسته زیر طبقه بندی می شوند:
۱) غلتک های پاچه بزی ۲) غلتک های شبکه ای 3) غلتک های ارتعاشی
۴) غلتک های فولادی صاف ۵) غلتک های پنوماتیک (چرخ لاستیکی) ۶) غلتک های کفشک دار
7) متراکم کننده های شبه بولدوزر
مطابق بند 2-4-4 نشریه ۴۴۶ (معرفی ماشین آلات عمرانی)- صفحه ۳۸ - ۴۱
۱) غلتک های پاچه بزی : کلاً در متراکم کردن خاک رس یا مخلوط ماسه و خاک رس بسیار مؤثر می باشد. به هر حال آنها نمی تواننــد خاک های دانه دار از قبیل ماسه و شن را متراکم کنند.
2) غلتک های شبکه ای برای خرد کردن قطعات کلوخه خاک های چسبنده و خرد کردن و متراکم نمودن سنگ های نرم (که دارای افت ۲۰% یا بیشتر در آزمایش فرسایش لس آنجلس می باشد) مناسب می باشد این غلتک ها در موقع متراکم کردن خاکی که دارای سنگ می باشد فشار زیاد متمرکزی بر روی سنگ های روی سطح خاک وارد کرده و باعث خردشدن سنگها و فشار دادن قطعات آن به داخل خاک برای ایجاد یک سطح صاف می گردد.
۳) غلتک های ارتعاشی (لرزنده) : خاک هایی که به صورت دانه ای می باشند و ترکیبی از شن و ماسه و سنگ های درشت هستند در اثر ارتعاش تراکم بهتری دارند و غلتک های ارتعاشی برای تراکم چنین خاک هایی مناسب است. علت این امر چنین است کـه وقتــی خـاک مرتعش می شود، ذرات تغییر محل داده و نزدیکتر به ذرات مجاورشان برای افزایش وزن مخصوص توده، قرار می گیرند. البته مــی تــواندر فرکانس کم و دامنه ارتعاش ،زیاد این نوع غلتک ها را برای خاک های چسبنده نیز استفاده کرد.
۴) غلتک های با چرخ فولادی صاف کاربرد این غلتک ها در عمل، تراکم اساس و سطح آسفالت راه می باشد و معمولاً برای تسطیح سطح نهایی کار مورد استفاده قرار می گیرند و گاهی به نام غلتک اتو نامیده می شوند.
غلتک های با چرخ فولادی صاف برای تراکم خاک های دانه دار از قبیل ماسه و شن خرده سنگ مؤثر بوده و همچنین در صاف کردن (اتوکشی) سطح روی خاکی که قبلاً توسط غلتک های دیگر متراکم شدهاند و همچنین صاف کردن سطح آسفالت و سطح خاک هایی که با غلتک های پاچه بزی متراکم شده اند مورد استفاده قرار می گیرند باید توجه شود که هنگام تراکم خاک چسبنده این غلتک ها ایجاد پوسته محکم روی سطح می نماید که باعث جلوگیری از تراکم کافی در قسمت پایین لایه می شود. برای خاک های رسی استفاده از این غلتک برای ترا اصلا توصیه نمی شود در حالت کلی غلتک های چرخ استوانه ای برای اتوکشی خاک ریزهای رسی مناسب است.
۵) غلتک های پنوماتیک (چرخ لاستیکی): برای متراکم کردن همه نوع خاک ها با عمق زیاد مورد استفاده قرار می گیرند، اما اثر آن به روی شن و ماسه تمیز کمتر است. برای متراکم کردن خاکهای رسی از این نوع غلتک با فشار باد کم می توان استفاده کرد. این نو غلتک ها برای متراکم کردن بستر و اساس فرودگاه ها و خاکریز سدها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین از غلتک های لاستیکی چند چرخ برای انجام کارهای پایانی روی خاک و سطوح آسفالتی استفاده می کنند.
۶) غلتک های دارای صفحات فولادی کفشک دار این نوع غلتک ها در حین عمل تراکم اختلال کمتری در سطح خاک ایجاد می نمایند و چون می توانند چهار عمل تراکم را انجام دهند تقریباً برای همه نوع خاکی مناسب هستند. البته برای خاکهای ماسه ای و شنی بیشتر توصیه می شود.
۷) متراکم کننده های شبه بولدوزر: این متراکم کننده ها دارای چرخ های فلزی صاف یا با زائده های پاچه بزی هستند به طوری که می توانند در زمان هل دادن خاک های سست خاک های زیرین را متراکم کنند. لازم به ذکر است که این ماشین ها صرفاً برای متراکم نمود خاک به کار نمی روند، بلکه در مواقع خاصی مانند زمین های با خاک های سست یا در مناطق دفع زباله که هدف توده کردن و کوبید است در ضمن انجام این کار مسیر راه را باز کرده و کار راحت تر انجام می شود.
انتخاب غلتک مناسب در انواع خاک ها
همان طور که از جدول و شکل فوق بر می آید برای متراکم کردن خاک های رسی، غلتک پاچه بزی و برای متراکم کردن ماسه با دانه بندیپیوسته (ترکیب ماسه و رس)، غلتک پنوماتیک (چرخ لاستیکی) مناسب است.
سؤالات مشابه سؤال ۳۶ آزمون سال ۱۳۸۸، سوال 55 آزمون سال 1390، سؤال ۴۲ آزمون سل ۱۳۹۵
مشابه آزمون قوه قضاییه : سؤال ۳۵ آزمون سال ۱۳۸۴ (راه و ساختمان)، سؤال ۳۸ و ۴۱ آزمون سال 1۳۸۶ (راه و ساختمان)
