نظارت و اجرای ساختمان‌ بخشی مهم از روند ساخت و ساز است که زیر نظر متخصصین و مهندسین مربوط به این رشته­ها صورت می­گیرد. این امر ، تاثیر مستقیمی در کیفیت، ایمنی و دوام ساختمان داشته و نیاز به علم کافی در این زمینه دارد؛ در نتیجه انجام کار باید تحت نظارت کامل مهندسینی باشد که در رشته­های مربوطه، علم و تجربه کافی را دارند.

نظارت و اجرای ساختمان، دو روند جداگانه ولی مکمل یکدیگر هستند. هر کدام از مفاهیم نظارت و اجرا، شامل مراحل و گام­ های متفاوتی است؛ اما در نهایت، هدف یکسانی دارد.

در ایران، نظارت و اجرا، نقش مهم و کاربردی در تضمین ایمنی و کیفیت یک سازه داشته و باید روند اجرا و مدیریتی آن مطابق با قوانین، استانداردها و اصول مربوطه باشد تا سازه، مجوزهای لازم را کسب کرده و بتواند تحویل کارفرما داده شود.

 

نظارت بر ساختمان:

نظارت بر ساختمان، به معنی پایش و کنترل دقیق و اصولی تمام مراحل ساخت و ساز یک سازه است تا اطمینان حاصل شود که تمامی مراحل ساخت پروژه ، طبق اصول و بر اساس قوانین و مقررات ساختمانی هستند. در این روند، مهندسین ناظر تمامی مراحل و فرآیندهای ساخت را زیر نظر داشته و باید کیفیت، ایمنی، و استانداردهای هر مرحله را نظارت و تایید کنند.

به طور کلی، وظایف مهندس ناظر را می­توان به چند دسته تقسیم کرد:

• نقشه خوانی و تطبیق با نقشه:

در این بخش، مهندس ناظر وظیفه دارد نقشه­های معماری ، مکانیکی، برقی و سازه­ای را بررسی کرده و روند کار را نیز بررسی کند. سپس این دو امر را نسبت به یکدیگر مورد بازرسی قرار داده تا تایید کند که پروژه طبق نقشه­ها در جریان است.

• کنترل کیفی مصالح:

از دیگر وظایف مهندس ناظر، بررسی کیفیت مصالح مورد استفاده است. مهندس باید اطمینان حاصل کند که متریال و مصالح مورد استفاده ، دارای تطابق با مشخصات و استانداردهای ملی هستند.

• بررسی مراحل ساز و ساز:

در تمامی مراحل ساخت و ساز، مهندس باید بر اجرای اصول فنی در مراحل ساخت باشد. به عنوان مثال، اطمینان حاصل کند که پی ریزی طبق بررسی اصول تایید شده زمین شناسی و استانداردهای مهندسی پیش می­رود.

• تایید ایمنی:

ایمنی از ضروریات روند اجرای پروژه است و تامین و وجود آن وظیفه مهندس ناظر است. مهندس باید دائما کارگران را از نظر مجهز بودن به وسایل ایمنی مثل کلاه، کمربند، و سایر ابزارهای حفاظتی ضروری بررسی کرده تا احتمال آسیب­ها و حوادث در حین کار به حداقل برسد.

• نظارت بر زمان بندی:

یکی از ضروریات هر پروژه ، تحویل آن در زمان مقرر است. عدم تحویل در زمان مقرر می­تواند مشکلات متعددی از جمله خسارات مالی به همراه داشته باشد. مهندس ناظر باید بر پیشرفت پروژه و هماهنگی آن طبق بازه زمانی مقرر نظارت داشته و هرگونه احتمل تاخیر در تحویل کار را به حداقل برساند.

• ارائه گزارش کار:

در طی روند اجرای پروژه، نیاز است تا به طور منظم ، گزارش­هایی در زمینه پیشرفت پروژه و وضعیت کلی آن برای کارفرما ارسال شود. این گزارشات می­تواند شامل اطلاعاتی از جمله مشکلات احتمالی پیش رو، پیشنهاداتی برای بهبود سیستم اجرا، ارزیابی­های کلی در ارتباط با کیفیت کار و … باشد.

اجرای ساختمان:

اجرای ساختمان، عملیاتی کردن نقشه­های ساخت و ساز است. این روند توسط پیمانکاران و تحت نظارت مهندسین پروژه انجام می­شود.

اجرای ساختمان شامل مراحل کلی زیر است:

• خاک برداری و پی ریزی . این مرحله تحت نظارت مهندسی ژئوتکنیک صورت می­گیرد.
• ساخت اسکلت ساختمان. اسکلت می­تواند شامل انواع اسکلت­های بتنی، فولادی چوبی بوده و مرحله نصب ستون و تیر و سقف نیز در این مرحله است.
• نصب تاسیسات: تاسیسات مکانیکی و الکتریکی نصب می­شوند.
• اجرای دیوار و سقف­ها. بسته به نوع طراحی و معماری، می­توان انواع متریال را برای اجرای دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان استفاده کرد.
• نصب در و پنجره.
• نصب نما خارجی و داخلی.
• تکمیل جزئیات داخلی: جزئیاتی مثل رنگ آمیزی دیوارها، نصب کابینت، شیرآلات بهداشتی و … .
• تحویل پروژه: پس از اتمام مراحل فوق، ناظر و کارفرما نظارت نهایی را انجام داده و از تطابق آن با تمامی استانداردها و الزامات فنی و قراردادی اطمینان حاص می­کنند.

 

اهمیت نظارت و اجرای ساختمان:

به طور کلی، نظارت و اجرای اصولی و حرفه­ای، بر کیفیت ، ایمنی و جلوگیری از مسائل مختلف تاثیرگذار است. از جمله دلایل اهمیت این امور، به موارد زیر می­توان اشاره کرد:

• نظارت بر روند ساخت و ساز، مشکلات و خطرات احتمالی را از پیش شناسایی کرده و می­توان علاوه بر بروز از رخداد آن، در راستای بهبود به موقع اقدام کرد. همچنین اجرای صحیح، منجر به جلوگیری از مشکلات ساختاری و در نتیجه، بهبود عمر ساختمان می­شود.
• با اجرای نظارت و اجرای اصولی، کیفیت ساخت افزایش می­یابد. نظارت مهندس ناظر بر کیفت متریال، روش­های ساخت و اجرای اصولی آنان، کیفیت سازه را افزایش داده و دانش مهندسین اجرایی، تایید می­کند که تمامی بخش­های سازه طبق استانداردها پیش می­روند.
• با کمک نظارت و اجرا، در زمان و هزینه­ها نیز جلوگیری شده و از بروز بسیاری خسارت­های مالی پیشگیری می شود. تشخیص مشکلات اجرایی در مراحل اولیه، منجر به بهینه سازی منابع مالی در بخش­های آینده شده و پیش بردن ساخت و ساز توسط تیم اجرایی طبق جدول زمان ­بندی ، هزینه­هایی مثل هزینه­های نگهداری، خسارت تکمیل دیرهنگام پروژه و … را کاهش می­دهد.
• این مساله، الزامات قانونی و مقررات را نیز برآورده خواهد کرد. عواملی مثل رعایت کدهای ساخت، مقررات ایمنی و استانداردها، و نیز اجرای دقیق قوانین، دریافت­ مجوزها را تسهیل کرده و کمک می­کند تا مشکلات حقوقی و قانونی در پروژه به حداقل برسد.

تمامی این موارد در کنار یکدیگر، ارزش سازه را افزایش داده و آن را تبدیل به ملکی ارزشمند و گران قیمت می­کنند. در نهایت، رضایت کارفرما نیز جلب شده و از بروز مشکلات قانونی و مالی تا حدود بسیار زیادی جلوگیری می­کند . در نتیجه، هماهنگی تیم نظارت و اجرا به عنوان دو گروه مکمل با یکدیگر، از ضروریات هر پروژه به شمار می­رود.

 

صفر تا صد آموزش نظارت و اجرای ساختمان:

دوره­های آموزشی نظارت و اجرای ساختمان، دوره­هایی هستند که به منظور آموزش تخصصی و حرفه­ای مهندسین در زمینه­ های اجرایی ارائه می­شوند . این آموزش­ها، توسط مراکز تخصصی یا دانشگاهی بوده و شامل مباحث نظری و عملی در این زمینه هستند.

موسسه مهدی دریانی، تحت نظارت سازمان نظام مهندسی کشور، دوره­های تخصصی در این زمینه ارائه می­دهد. در این دوره ها، مهندسان دوره­هایی تخصصی برای نظارت حرفه­ای و اجرای حرفه­ای ساختمان دریافت کرده تا دانش فنی و اجرایی آنان افزایش یافته و بتوانند عملکرد عالی در دنیای کار ارائه دهند.

حضور در این دوره­ها، روند دریافت کارت­های صلاحیت نظارت و اجرا را آسان­تر می­کند. سازمان نظام مهندسی، اولویت ارائه کارت صلاحیت را برای افراد دارای مدارک تحصیلی و شرکت در این دوره­های تخصصی دانسته و مهندسین با شرکت در این دوره­ها، می­توانند سرعت دریافت کارت، قابلیت­های عملی و دانش فنی خود را تسریع ببخشند.

سرفصل دوره آموزش نظارت و اجرای ساختمان:

در این دوره­ها، تمامی اطلاعاتی که لازم است تا مهندسین در ارتباط با روند ساخت و ساز انواع بدانند، آموزش داده شده است.  این دوره­ها برای مهندسین مبتدی، مهندسین با تجربه­ای که قصد به روز رسانی اطلاعات خود را دارند و غیره ، کاربردی بوده و با علم، تکنولوژی و استانداردهای روز پیش می­رود.

دوره­ها شامل آموزش انواع مسائل حقوقی، اجرایی، گزارش نویسی و … هستند.

سرفصل­هایی که در این دوره معرفی می­شوند، مختصرا به شرح زیر است:

• نحوه درج قرارداد با مالک و دریافت مدارک.
• آموزش تخریب سازه، خاکبرداری، گودبرداری، اجرای بتن، انواع آرماتور بندی و غیره.
• آموزش اجرای بخش­های داخلی و خارجی سازه، شاسی کشی آسانسور و تمامی جزئیات ساختمانی.
• مهاربندی، انواع تیر های فلزی، سفتکاری، دیوار چینی، نازک کاری و … .
• نکات ضروری پایان کار.
• دستور نویسی و گزارش نویسی.
• نقشه خوانی.
• آشنایی با مراحل روند دریافت پروانه نظام مهندسی و ارتقا پروانه.
• ارجاع کار.
• تقسیم بندی وظایف.

و بسیاری مراحل ضروری دیگر که به یک مهندس کمک می­کند صفر تا صد نظارت و اجرا را به خوبی بشناسد . این کار، تسلط مهندسین را افزایش داده و منجر به ارائه پروژه­هایی با سطح کیفی عالی به کارفرمایان می­شود.

 

جدول خلاصه:

نظارت بر ساختمان :	اجرای ساختمان :
بررسی و کنترل فعالیت­ها و تطابق با استاندارد و قوانین	اجرای دقیق و اصولی نقشه­ها
نظارت بر مصالح، فرآیند و نیروهای انسانی	اجرای مراحل مختلف ساخت و ساز از خاکبرداری تا تحویل
هدف، تضمین کیفیت و ایمنی ساخت و ساز	هدف، اجرای پروژه طبق طرح و برنامه و زمان بندی

 

سوالات متداول:

مهندسین چه رشته­هایی می­توانند در دوره­های آموزشی نظارت و اجرا شرکت کنند؟

مهندسین عمران، معماری، مدیریت ساخت، نقشه برداری، شهرسازی، مواد و متالوژی می­توانند در این دوره­ها شرکت کنند.

 

حداقل مدرک تحصیلی برای شرکت در دوره­های آموزشی نظارت و اجرا چیست؟

برای شرکت در این دوره­ها، حداقل مدرک کارشناسی در رشته­های مرتبط لازم است. گاها برای دوره­های پیشرفته، ممکن است مدرک کارشناسی ارشد یا بالاتر نیاز باشد.

 

هزینه و مدت زمان جلسات آموزشی چقدر است؟

برای کسب اطلاعات به روز و دقیق از وضعیت دوره­ها، با موسسه مهدی دریانی در تماس باشید.